Araç Değer Kaybı Tazminatı

Hizmet

Araç Değer Kaybı Tazminatı

Araç Değer Kaybı Nedir?

Araç değer kaybı, trafik kazası sonrasında onarımı yapılan araçta meydana gelen değer düşüşünü ifade etmektedir. Aracın kaza öncesindeki değeri ile kaza sonrası değeri arasındaki fark, bu tazminatın temelini oluşturmaktadır.

Yargıtay'ın tanımına göre, değer kaybı zararı, aracın olay tarihindeki hasar değeriyle hasarı giderildikten sonra edeceği değer arasındaki farktan ibarettir. Bununla birlikte, araçta oluşan hasar ne kadar kusursuz bir şekilde tamir edilirse edilsin, ikinci el satışında değer kaybı kaçınılmazdır.

Örneğin, kaza öncesi 1.000.000 TL değerinde olan bir aracın, kaza sonrası hasarlı parçaları onarılmış halindeki değeri 900.000 TL'ye düşmüş ise, aradaki 100.000 TL'lik fark aracın birinci değer kaybı zararını oluşturmaktadır. Ayrıca, değişen parçaların orijinal olmaması durumunda parça farkı tazminatı söz konusudur. Dolayısıyla, sigorta şirketleri trafik kazası sonucu oluşan gerçek değer kaybını ödemekle yükümlüdür. Ancak önemli bir nokta, sigorta şirketlerinin bu tazminatı kendilerinden talep edilmedikçe ödemedikleridir.

Anayasa Mahkemesi'nin 17.7.2020 tarihli kararıyla, değer kaybı hesaplamasında artık Türk Borçlar Kanunu 49. Maddesinde gerçek zararın tespiti ilkeleri uygulanmaktadır. Bu karar neticesinde, sigorta şirketleri piyasa rayiç değerine göre hesaplanan gerçek değer kaybını ödemek zorundadır.

Ancak unutulmamalıdır ki, değer kaybı tazminatı genellikle kusurlu olmayan sürücülerin haklarını korumak amacıyla uygulanan bir tazminat türüdür. Kusurlu taraf ile trafik sigortasının tarafı olan sigorta şirketi, kazada kusuru olmayan araçta meydana gelen hasardan müteselsilen sorumludur.

Araç Değer Kaybı Tespiti Nasıl Yapılır?

Araç değer kaybı tespiti, bir aracın kaza öncesi ve sonrası değerini belirleyen kapsamlı bir süreçtir. Öncelikle, ekspertiz raporu alınması bu sürecin en güvenilir adımıdır. Bu rapor, aracın hasar durumu ve diğer etkenleri detaylı şekilde değerlendirmektedir.

Değer Kaybı Tespitindeki Önemli Kriterler

• Aracın markası, modeli ve rengi
• Kilometresi ve piyasadaki tercih edilebilirliği
• Kullanım amacı (ticari veya hususi)
• Toplam onarım bedeli
• Kaza öncesi hasar kaydı
• Segmenti (boyut, hacim, fiyat)

Tespit Sürecinde Sigorta Eksperlerinin Dikkat Etmesi Gereken Noktalar

• İkinci el piyasa değeri
• Geçmiş hasarlar
• Üretim yılı
• Hasar gören parçalar ve bunların araçtaki değeri

Tespit Sürecinde Gerekli Evraklar

• Maddi hasarlı trafik kazası tespit tutanağı
• Hak sahibine ait banka hesap bilgileri (IBAN)
• Hasar Eksper Raporu
• Zarar gören araç ruhsat fotokopisi
• Hasar fotoğrafları

Özellikle, 185.000 TL üzeri hasarlarda ek belgeler gereklidir. Gerçek kişiler için nüfus cüzdan fotokopisi ve iş bilgisi gerekmektedir. Tüzel kişilikler için ticaret sicil gazetesi, imza sirküleri ve faaliyet belgesi talep edilmektedir.

Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumu tarafından belirlenen Trafik Sigortası Genel Şartları'na göre, değer kaybı tespitinde belli bir formül ve katsayı hesabı uygulanmaktadır. Ancak, Sigorta Tahkim Komisyonu ve adli yargı mercilerinde görülen uyuşmazlıklarda, uzman sigorta eksperi bilirkişileri tarafından gerçek zarar ilkesi kapsamında değerlendirme yapılmaktadır.

Araç Değer Kaybı Tazminatı Nasıl Alınır?

Araç değer kaybı tazminatı almak için öncelikle sigorta şirketine başvuru yapılması gerekmektedir. Başvuru sürecinde, kazanın gerçekleştiği andan itibaren belirli adımların kronolojik olarak takip edilmesi önemlidir.

İlk olarak, kaza anında araçların durumunu fotoğraflarla belgelemek ve kolluk kuvvetlerinin düzenleyeceği kaza tespit tutanağını temin etmek gerekmektedir. Sonrasında, aracın onarım işlemleri tamamlanmalı ve ekspertiz raporu alınmalıdır.

Tüm belgeler hazırlandıktan sonra, sigorta şirketine gerekli başvurular yapılmaktadır. Sigorta şirketi, başvurudan itibaren 15 gün içinde yanıt vermekle yükümlüdür. Bu süre içinde yanıt alınamazsa veya verilen yanıt tatmin edici değilse, Sigorta Tahkim Komisyonu'na başvurulabilmektedir.

Komisyon raportörleri, başvuruyu en fazla 15 gün içinde ön incelemeden geçirmektedir. Başvurunun incelenmesine karar verilirse, dosya bağımsız sigorta hakemlerine gönderilmekte ve en geç 4 ay içinde karar verilmektedir. Ancak, bazı durumlarda araç değer kaybı talebi reddedilebilmektedir. Özellikle Karayolları Trafik Kanunu'nun 92. maddesinin "l" bendi gereğince, trafikten çekme veya hurdaya çıkarılma işlemi görmüş araçların değer kaybı talepleri, Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası kapsamı dışındadır.

Sürecin sorunsuz ilerlemesi ve hak kaybı yaşanmaması için alanında tecrübeli avukatlarla çalışılması önerilmektedir. Ayrıca, tüm bildirimler başvuru sırasında verilen iletişim bilgileri üzerinden yapılacağından, doğru bilgi girişi yapılması kritik önem taşımaktadır.

Araç Değer Kaybı Şartları Nelerdir?

Araç değer kaybı şartları, tazminat talebinde bulunabilmek için yerine getirilmesi gereken yasal zorunlulukları kapsamaktadır. Kanunda yapılan son değişikliklerle birlikte, her yaş ve kilometredeki araç için değer kaybı tazminatı talep edilebilmektedir.

Öncelikle, Trafik Sigortası Genel Şartları kapsamında 2021 yılında yapılan değişiklikle, önceden var olan 165.000 km sınırı kaldırılmıştır. Dolayısıyla, kilometreden bağımsız olarak Araç Değer Kaybı Başvurusu yapılabilmektedir.

Temel Şartlar

• Kaza tarihinden itibaren en fazla 2 yıl içinde olmalıdır.
• Kazada tam kusurlu olmamak gerekir.
• Aracın ağır hasar kaydı bulunmamalıdır.
• Hasarlı bölge daha önce hasar görmemiş olmalıdır.
• Hasar, basit onarım işlemleriyle giderilemeyecek nitelikte olmalıdır.

Teminat Kapsamı Dışında Tutulanlar

• Kısa süreli kiralık araçlar
• Test araçları
• Koleksiyon ve antika araçlar
• Zırhlı toplumsal müdahale araçları
• Belediye otobüsleri
• Yol süpürme ve itfaiye araçları

Araç değer kaybı hesaplama sürecinde, aracın rayiç değeri, hasarın büyüklüğü ve aracın kilometresi gibi faktörler göz önünde bulundurularak yapılmaktadır. Sigorta şirketine başvuru zorunludur. Ancak, sigorta şirketinin az ödeme yapması veya ödemeyi reddetmesi durumunda öncelikle arabuluculuk başvurusu yapılmalı, sonrasında Araç Değer Kaybı Davası açılmalıdır.

Değer kaybı tazminatının reddedilmemesi için, hasarın mini onarım ile giderilebilen basit kaporta, plastik tampon/parça onarımları, cam, radyo/teyp, lastik, hava yastığı, jant, mekanik, elektrik, elektronik ve döşeme aksamı hasarları dışında olması gerekmektedir.

Özellikle, zamanaşımı süresinin kesilmesini sağlamak için, zararın en kısa sürede talep edilmesi kritik önem taşımaktadır. Aksi takdirde, hak kaybı yaşanması kuvvetle muhtemeldir.

Araç Değer Kaybı Başvurusu Nasıl Yapılır?

Araç değer kaybı başvurusu, kazanın gerçekleşmesinden itibaren belirli bir süreç dahilinde yapılması gereken önemli bir işlemdir. Başvuru süreci, kusurlu olan tarafın sigorta şirketine yazılı olarak yapılmalıdır.

Gerekli temel belgeler şunlardır:

• Kaza tespit tutanağı
• Kesin ekspertiz raporu
• Ehliyet ve ruhsat fotokopisi
• Hasar fotoğrafları

Başvuru öncesinde, kazaya dair fotoğrafların çekilmesi ve kaza tespit tutanağının eksiksiz düzenlenmesi önemlidir. Ayrıca, sigorta şirketine başvuru yapılmadan dava açılamamakta, aksi takdirde dava reddedilebilmektedir. Olumsuz yanıt alınması veya 15 gün içinde dönüş yapılmaması halinde Sigorta Tahkim Komisyonu’na başvurulabilmektedir.

185.000 TL üzeri hasarlar için ek belgeler gereklidir. Değer kaybı talebi, 2 yıl içinde yapılmazsa zamanaşımına uğramaktadır. Başvuru sürecinde belgelerin eksiksiz ve tutarlı olması gerekmektedir. Bu sebeple sigorta şirketlerine karşı hak kaybı yaşanmaması için uzman avukat desteği alınması önerilmektedir.

Araç Değer Kaybı Hesaplaması Nasıl Yapılır?

Bu işlem, belirli formüller ve katsayılar kullanılarak gerçekleştirilmektedir. Hesaplama sürecinde öncelikle baz değer kaybı belirlenmektedir. Sonrasında bu değer, çeşitli katsayılarla çarpılarak nihai sonuca ulaşılmaktadır.

Temel hesaplama formülü

• Total Değer Kaybı = Baz Değer Kaybı x Hasar Boyutu Katsayısı x Araç Kullanılmışlık düzeyi (Km) Katsayısı
• Baz Değer Kaybı = Aracın Rayiç Değeri x %19

Yeni düzenlemelerle birlikte, plastik tampon/parça onarımları, cam, radyo/teyp, lastik, hava yastığı, jant, mekanik, elektrik, elektronik ve döşeme aksamı gibi parçalar değer kaybı kapsamına alınmıştır. Dava sürecinde, sigorta şirketleri Türk Borçlar Kanunu'ndaki gerçek zararın tespiti ilkelerine uygun şekilde, piyasa rayiç değerine göre hesaplanan değer kaybını ödemekle yükümlüdür.

Bununla birlikte, hesaplama yaparken aracın piyasa değeri önemli bir faktördür. Piyasa değerine göre hasar oranları şu şekildedir:

• 300.001 TL ve üzeri araçlarda: A4 için %2'ye kadar, A3 için %2,01-%8, A2 için %8,01-%20, A1 için %20,01 ve üzeri
• 150.001 - 300.000 TL arası: A4 için %3'e kadar, A3 için %3,01-%10, A2 için %10,01-%20, A1 için %20,01 ve üzeri
• 75.001 - 150.000 TL arası: A4 için %4'e kadar, A3 için %4,01-%12, A2 için %12,01-%20, A1 için %20,01 ve üzeri
• 0 - 75.000 TL arası: A4 için %5'e kadar, A3 için %5,01-%15, A2 için %15,01-%25, A1 için %25,01 ve üzeri

Araç Değer Kaybını Kimler Talep Edebilir?

Araç değer kaybı talebi, trafik kazası sonrasında belirli koşullar altında yapılabilecek yasal bir haktır. Öncelikle, kazada kusursuz veya daha az kusurlu olan taraflar bu talepte bulunabilmektedir.

Talep hakkına sahip olan kişi ve kurumlar şunlardır:

• Bireysel araç sahipleri
• Tüzel kişiler (şirketler ve işletmeler)
• Filo yönetimleri
• Leasing veya kiralama yoluyla araç kullananlar
• Noter vekaleti ile yetkilendirilmiş kişiler

Araç değer kaybı başvurusu için kazada %100 kusurlu olmamak ve kusur oranına göre tazminat talep etmek gereklidir. Bununla birlikte, şirket araçlarında başvuru şirket adına yapılırken, kiralık araçlarda araç sahibinden vekalet alınmalıdır. Değer kaybı talebi kazadan itibaren en geç 2 yıl içinde yapılmalıdır. Hasarlı parçaların daha önce zarar görmemiş olması ve kusurlu aracın trafik sigortasının bulunması şarttır. Sigorta yoksa tazminat doğrudan kusurlu sürücüden veya araç sahibinden istenebilmektedir. Üçüncü kişilerin noter onayı olmadan başvuru yapması mümkün değildir. Bu nedenle araç satılmadan önce başvurunun tamamlanması önerilmektedir.

Kaybın Tazmininden Kim Sorumludur?

Karayolları Trafik Kanunu'nda yer alan düzenlemeler doğrultusunda, araç değer kaybı tazminatından birden fazla taraf sorumlu tutulmaktadır. Bu sorumluluk, tehlike esasına dayalı kusursuz sorumluluk halidir.

Araç değer kaybı tazminatından, kusurlu sürücü, araç sahibi ve sigorta şirketleri poliçe limitleri dahilinde sorumludur. Ayrıca, Türk Ticaret Kanunu'na göre trafik sigortası, fiziksel hasarın yanı sıra ekonomik zararı da karşılamakla yükümlüdür. Araç sahibi, ancak mücbir sebep, zarar görenin ağır kusuru veya üçüncü kişilerin ağır kusuru gibi durumlarda sorumluluktan kurtulabilmektedir.

Dava açmadan önce sigorta şirketine başvuru zorunludur. Sigorta şirketi 15 gün içinde yanıt vermez veya ödeme yapmazsa, önce arabuluculuk süreci işletilmekte, ardından dava açılabilmektedir. Sigorta Tahkim sürecinde, başvurular 4 ay içinde karara bağlanmaktadır. 15.000 TL üzerindeki itirazlar için ek 2 ay süre öngörülmüştür.

Araç Değer Kaybı ve Diğer Zararlar Tazmin İçin Ne Yapılmalıdır?

Trafik kazası sonrası araç değer kaybı talebi için, kaza anında araçların fotoğraflanması ve hasar tespitinin doğru yapılması önemlidir. Sigorta şirketi, başvurudan sonra 15 gün içinde ödeme yapmak zorundadır. Ancak bu durum süreci uzatabilmekte veya düşük ödeme teklif edebilmektedir.

Türk Borçlar Kanunu’na göre, kusurlu taraf verdiği zararı tazmin etmekle yükümlüdür. Değer kaybı yanında, aracın tamirde kaldığı süre boyunca oluşan kazanç kaybı da talep edilebilmektedir. Sigorta şirketi ödeme yapmazsa, önce arabuluculuğa, ardından mahkemeye başvurulmalıdır. Sigorta Tahkim sürecinde karar 4 ay içinde verilmekte, itiraz halinde ek 2 ay sürebilmektedir.

Hak sahiplerinin, sigorta simsarlarının düşük tazminat tekliflerini kabul etmeleri nedeniyle mağdur olmamaları için, sürecin uzman avukatlar tarafından yürütülmesi önerilmektedir.

Araç Değer Kaybı Davası Hakkında Bilmeniz Gereken Tüm Detaylar

Araç değer kaybı davası, Yargıtay'ın yerleşik içtihatları ile hukuk sistemimize girmiş bir haksız fiil tazminatı çeşididir. Sonrasında, 2016 yılında Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Genel Şartları içerisinde alt mevzuat çerçevesinde düzenlenmiştir.

Dava açılmadan önce, Karayolları Trafik Kanunu'nun 97. maddesine göre zarar verenin sigortacısına başvuru zorunluluğu bulunmaktadır. Bu başvuru, dava şartı konumundadır. Amacı, yargı yoluna gitmeden zararın tazmin edilmesini sağlamaktır.

Sigorta şirketine yapılan başvuruya karşı 15 gün içerisinde herhangi bir cevap verilmezse veya verilen cevap tatmin edici değilse, iki seçenek mevcuttur:

1. Sigorta Tahkim Komisyonu nezdinde dava açılabilmektedir.
2. Asliye Ticaret Mahkemesi'nde (bulunmayan yerlerde Asliye Hukuk Mahkemesi) dava açılabilmektedir.

Yetkili mahkeme konusunda üç alternatif bulunmaktadır:

• Kazanın gerçekleştiği yer mahkemesi
• Davalının bulunduğu yer mahkemesi
• Mağdurun bulunduğu yer mahkemesi

Bununla birlikte, Asliye Ticaret Mahkemesi'nde dava açılması durumunda, arabuluculuk sürecinin olumsuz sonuçlanması dava şartlarından biridir. Ancak, Sigorta Tahkim Komisyonu'nda açılan davalarda arabuluculuk şartı aranmamaktadır.

Önemli bir husus, Anayasa Mahkemesi'nin 17.7.2020 tarihli kararıyla, değer kaybı hesaplamasında artık Türk Borçlar Kanunu'ndaki gerçek zararın tespiti ilkelerinin uygulanmasıdır. Bu karar neticesinde, sigorta şirketleri piyasa rayiç değerine göre hesaplanan gerçek değer kaybını ödemek zorundadır.

Dava açma süresi, Türk Borçlar Kanunu'nun 72. maddesine göre, zarar görenin zararı ve tazminat yükümlüsünü öğrendiği tarihten başlayarak iki yıl ve her halde fiilin işlendiği tarihten başlayarak on yıldır. Dolayısıyla, zamanaşımı süresinin geçirilmemesi büyük önem taşımaktadır.

Yargıtay kararlarına göre, aracın onarıldıktan sonraki değeri, ne kadar iyi onarılmış olursa olsun, aynı nitelikteki hiç hasara uğramayan araç değerinden düşüktür. Bu nedenle, değer kaybı hesaplamasında aracın markası, özellikleri, model yılı, kullanım amacı ve süresi gibi faktörler dikkate alınmaktadır.

Araç Değer Kaybı Konusunda Uzman Yardımı Almak Neden Önemlidir?

Araç değer kaybı sürecinde uzman avukat desteği, hak sahiplerinin mağdur olmaması açısından büyük önem taşımaktadır. Sigorta şirketleri genellikle tazminatı ödemekten kaçınmaktadır ve düşük ödeme teklif etmektedirler. Bu nedenle deneyimli bir avukat, süreci etkili şekilde yöneterek adil bir tazminat alınmasını sağlamaktadır.

Tahkim sürecinde ve değer kaybı hesaplamalarında uzman desteği gereklidir. Çünkü başvuru belirli şekil şartlarına ve yasal sürelere tabidir. Profesyonel yardım, doğru belgelerin hazırlanmasını, en uygun stratejinin belirlenmesini ve karmaşık süreçlerin hızlı ve etkili şekilde yürütülmesini sağlamaktadır.

Sigorta Tahkim Komisyonu’nda uzman hakemler görev alsa da, başvurunun doğru yapılması ve sürecin eksiksiz yönetilmesi için uzman bir avukatla çalışmak, hem zaman kaybını önlemekte hem de en yüksek tazminatın alınmasına yardımcı olmaktadır.

Paylaş