Pert Farkı Tazminatı (Rayiç Bedel Tazminatı)
Pert Farkı Tazminatı Nedir?
Pert Farkı Tazminatı bazı durumlarda yanlış anlaşılabilmekte veya diğer tazminat türleriyle karıştırılabilmektedir. Dolayısıyla, bu kavramın detaylı olarak açıklanması büyük önem taşımaktadır.
Pert Farkı Tazminatı, sigorta şirketinin trafik kazası sonucu tamiri ekonomik olmayan (pert olan) araç için belirlediği ödeme miktarı ile aracın gerçek piyasa değeri (rayiç bedeli) arasındaki farkı ifade etmektedir. Bir başka deyişle, sigorta şirketinin ödediği tazminat ile aracın kaza öncesindeki gerçek değeri arasındaki fark olarak tanımlanmaktadır. Sigorta şirketleri, maalesef sigortalılara daha az ödeme yapmak amacıyla aracın gerçek rayiç bedelinin altında değerlendirme yapabilmektedir. Bu durum ise araç sahipleri için maddi kayıplara neden olmaktadır.
Pert farkı tazminatı, trafik sigortası ve kasko poliçeleri kapsamında talep edilebilmektedir. Ancak belirli bir teminat limiti bulunmamaktadır. Trafik kazasında aracın perte çıkması halinde, sigorta şirketi belirlenen bedeli ödemektedir. Ancak, ödenen miktar gerçek piyasa değerinin altında kalırsa, araç sahibi aradaki farkı "pert farkı tazminatı" olarak talep edebilmektedir.
Sigorta şirketleri bu farkı kendiliğinden ödememektedir. Ancak talep edildiğinde veya hukuki yollara başvurulduğunda alınabilmektedir. Pert araç tazminatı, aracın tamamı için ödenen miktarı ifade ederken, pert farkı tazminatı eksik kalan kısmı kapsamaktadır. Araç sahiplerinin haklarını koruması için bu tazminatı bilmeleri ve gerektiğinde hukuki destek almaları önemlidir.
Pert Kaydı Nedir?
''Pert" terimi, Fransızca kökenli olup otomotiv dünyasında bir aracın kullanılamaz hale gelmesini ifade etmektedir. Sigortacılıkta resmi olarak "ağır hasarlı" ve "tam hasarlı" kavramları kullanılmaktadır. Ağır hasarlı araçlar onarılarak trafiğe dönebilirken, tam hasarlı araçlar hurdaya ayrılmaktadır. Bu sebeple bir daha trafiğe çıkamamaktadır.
Pert kaydı, bir aracın ağır hasar alarak %70 ve üzeri değer kaybettiğini gösteren belgedir. Bu kayıt, sigorta şirketleri ve alıcılar tarafından sorgulanabilmektedir. İkinci el araç alırken dolandırıcılığı önlemek için e-Devlet veya Sigorta Bilgi ve Gözetim Merkezi üzerinden sorgulama yapılması önemlidir.
Kaskolu araçlarda, sigorta şirketleri aracın tamir masrafları ve hurda değerini hesaplamaktadır. Eğer toplam maliyet, aracın kasko değerini aşarsa pert kaydı konmaktadır. Araç sahibinin "trafikten çekilmiştir" belgesini sigorta şirketine sunması halinde, sigorta ödemesi yapılmaktadır. Ancak sigorta şirketlerinin belirlediği ödeme, piyasa değerinin altında kalırsa, araç sahipleri pert farkı tazminatı talep edebilmektedir.
Pert kaydı olan araçların kaskolanması, sigorta şirketlerinin politikalarına bağlıdır. Birçok şirket bu tür araçlara kasko yapmamaktadır. Pert kaydının doğru anlaşılması, tazminat süreçlerinin yönetilmesi ve ikinci el araç alımında mağduriyetin önlenmesi açısından büyük önem taşımaktadır.
Hangi Durumlarda Araç Pert Sayılır?
Bir aracın pert sayılabilmesi için hasar oranının genellikle %30-%50 ve üzeri olması gerekmektedir. Sigorta hukukunda "pert-total" terimi, sadece aracın onarılamayacak şekilde hasar almasını değil, tamirin ekonomik olmamasını da ifade etmektedir. Yani, onarım masrafları aracın piyasa değerine yaklaşmakta veya aşarsa araç pert kabul edilmektedir.
Şu durumlar bir aracın pert sayılmasına neden olmaktadır:
- Kaza sonucu aracın gövdesi, şase, motor veya önemli sistemlerinde geri dönüşü olmayan hasarlar oluşması
- Yangın sonucu aracın büyük bölümünün kullanılamaz hale gelmesi
- Sel, deprem gibi doğal afetlerin aracı ciddi şekilde tahrip etmesi
- Hırsızlık sonrası bulunan aracın parçalarının eksik veya hasarlı olması
Sigorta şirketleri, pert kararı verirken aracın onarım maliyetini rayiç değeriyle karşılaştırmaktadır. Onarım maliyeti, piyasa değerinin %70'ini aşarsa, araç ekonomik açıdan tamir edilemez kabul edilmektedir. Ancak sigorta şirketleri bazen aracın piyasa değerini düşük göstererek tazminat miktarını azaltmaya çalışabilmektedir. Bu durum İstanbul Araç Pert Farkı Tazminatı davalarında sıkça görülmektedir. Bu durumda, gerçek rayiç bedel ile ödenen miktar arasındaki fark için pert farkı tazminatı talep edilebilmektedir.
Sonuç olarak, pert kararı sigorta eksperlerinin raporlarına dayanmakta ve bu süreçte aracın gerçek değerinin doğru tespit edilmesi, tazminat haklarının korunması açısından önem taşımaktadır.
Araç Pert Farkı Tazminatı Nasıl Hesaplanır?
Araç Pert Farkı Hesaplama, temelde iki ana aşamada gerçekleştirilmektedir. İlk aşamada, aracın rayiç bedeli belirlenmektedir. Bununla birlikte kilometre, bakım durumu, marka ve model gibi faktörler dikkate alınmaktadır. İkinci aşamada ise piyasa araştırması yapılarak benzer araçların alım-satım değerleri analiz edilmektedir. Yargıtay kararlarına göre, onarım masrafları KDV dahil ve iskontosuz hesaplanmalıdır. Hasar bedeli rayiç bedelin %50’sini aştığında tamirin ekonomik olmadığı kabul edilmelidir.
Hesaplama için basit bir örnek vermek gerekirse:
- Piyasa rayici 800.000 TL olan bir araç düşünelim
- Hasar miktarı iskontosuz ve KDV dahil 410.000 TL olsun
- Bu durumda hasar bedeli araç rayicinin %50'sini aştığından araç tamirinin ekonomik olmadığı kabul edilmektedir.
- Araç pert (total) olarak değerlendirilmektedir.
Araç Rayiç Bedel Tazminatı hesaplamasında hurda değeri de önemli bir faktördür. Sigorta şirketleri, pert tazminatını genellikle şu formüle göre hesaplamaktadır:
Bakiye Pert Bedeli = Rayiç Bedel – Hurda Bedeli.
Ancak, sigorta şirketleri aracın gerçek rayiç bedelini düşük gösterebilmekte veya hasar tutarını eksik hesaplayabilmektedir. Bu durumda, araç sahipleri eksik ödenen miktarı talep edebilmektedir. Adil bir ödeme almak için bağımsız ekspertiz raporu almak ve hukuki destek almak hak kaybını önlemek açısından önemlidir.
Pert Farkı Tazminatı Nasıl Alınır?
Pert farkı tazminatı almak için öncelikle sigorta şirketine itiraz edilmelidir. Sigorta şirketi ödeme yaptıktan sonra, belirlenen bedelin aracın gerçek değerinden düşük olduğu düşünülüyorsa yazılı başvuru yapılabilmektedir. Şirketin sunduğu teklif yetersizse, Sigorta Tahkim Komisyonu’na başvurularak uyuşmazlık çözüme kavuşturulmaya çalışılmaktadır. Komisyon sürecinden de olumlu sonuç alınamazsa, Asliye Ticaret Mahkemesi’nde dava açılabilmektedir.
Dava açma süresi, sorumlunun öğrenilmesinden itibaren iki yıldır. 10 yıl içinde dava açılmazsa hak zamanaşımına uğramaktadır. Sigorta şirketleri pert tazminatını genellikle 15 gün içinde ödemek zorundadır, ancak gecikmeler yaşanabilmektedir. Bu durumda tahkim süreci devreye girer ve yaklaşık 6-7 ay içinde sonuçlanmaktadır.
Sigorta şirketleri, pert olan araçlar için genellikle piyasa değerinin altında ödeme yapmaktadır. Bununla birlikte, ödeme sürecini geciktirebilmektedir. Hak sahipleri, Sigorta Tahkim Yargılaması ile haklarını arayabilmektedirler. Ancak, tecrübesiz kişilere vekalet vermek, hak edilen tazminatın alınmasını engelleyebilmektedir. Bu nedenle, tazminat sürecinde deneyimli bir avukattan destek almak önemlidir.
Ayrıca, fazlaya ilişkin haklar saklı tutularak ödeme alınması halinde, eksik kalan tutar için dava açılabilmektedir. Bu sebeple, sigorta şirketi mahkeme kararı doğrultusunda ödemeyi yapmak zorundadır.
Pert Farkı Tazminatı Alabilmenin Şartları Nelerdir?
Pert farkı tazminatı alabilmek için aracın resmi olarak pert kaydının oluşturulması gerekmektedir. Araç sahibi, sigorta şirketine başvurarak pert dosyası açtırmalı ve gerekli belgeleri sunmalıdır. Sigorta şirketleri yasal olarak 15 gün içinde ödeme yapmak zorundadır. Ancak genellikle düşük teklifler sunarak ödemeyi minimize etmeye çalışmaktadırlar.
Tazminat talebinde bulunulması için gereken belgeler şu şekilde sıralanabilmektedir:
- Pert ve rayiç bedel mutabakatı (Sigorta şirketi tarafından sağlanır)
- Ruhsat aslı ve kontak anahtarları
- Maliyeden alınacak ilişik kesme belgesi
- Trafik temiz yazısı (Noter satışı yapılabilir yazısı)
- Rehin kaldırma yazısı (Varsa)
- Hurda belgesi veya çekme belgesi
Yargıtay kararlarına göre, hasar bedeli aracın rayiç değerinin %50’sini aştığında araç pert sayılabilmektedir. Sigorta şirketleri genellikle %70 oranını esas alsa da, hukuki olarak %50 sınırı geçerlidir. Eğer sigorta şirketinin belirlediği ödeme miktarı yetersizse, Sigorta Tahkim Komisyonu’na başvurulabilmektedir. Tahkim süreci ortalama 6-7 ay içinde sonuçlanmakta ve tazminat ödenmektedir.
Sigorta Şirketi Pert Farkı Tazminatını Öder mi?
Sigorta şirketleri, pert farkı tazminatını araç sahipleri talep etmedikçe ödememektedir. Yasal olarak 15 gün içinde ödeme yapmaları gerekirken, uygulamada ödemeyi geciktirme veya eksik ödeme yoluna gitmektedirler.
Sigorta şirketinin düşük teklif vermesi ya da ödemeyi reddetmesi halinde, Sigorta Tahkim Komisyonu'na başvurulabilmektedir. Tahkim süreci ortalama 6-7 ay sürer ve sonunda hak edilen tazminat miktarı belirlenir. Ancak sigorta şirketleri pert işlemi uygulanmasına karar verdiklerinde bile aracın rayiç ve sovtaj bedelini düşük hesaplayarak araç sahiplerini zarara uğratabilmektedirler. Bu hesaplamalarda aracın ÖTV durumu, kusur oranı, önceki hasarları ve ticari kullanımı gibi faktörler dikkate alınmaktadır. Ancak genellikle sigorta şirketleri kendi lehlerine değerlendirme yapmaktadırlar.
Sigorta şirketinin eksik ödeme yapması durumunda öncelikle yazılı talepte bulunulmalı, kabul edilmezse tahkim yoluna gidilmelidir. Gerekli görülürse dava açılarak eksik ödeme tamamlanabilmektedir.
Pert Farkı Tazminatı Hakkında Bilinmesi Gerekenler
Pert farkı tazminatı, araç sahiplerinin sigorta şirketlerinden eksik ödenen tutarı talep etmelerini sağlayarak finansal kayıplarını önlemektedir. Doğru belirlenen pert bedeli, adil bir tazmin sürecine katkıda bulunmaktadır. Ancak, pert kaydı bulunan araçların ikinci el değer kaybı göz önünde bulundurularak rayiç bedelin doğru hesaplanması büyük önem taşımaktadır.
Başvuru sürecinde en kritik adım, hasarın doğru şekilde belgelenmesi olarak görülmektedir. Sigorta şirketleri genellikle aracın sovtaj (hurda bedeli) ve rayiç bedelini düşük olarak belirlemektedir. Bu değerlendirmede aracın ÖTV'li veya ÖTV'siz olması, kazadaki kusur durumu, önceki hasarları ve ticari nitelikte kullanılıp kullanılmaması gibi faktörler etkili olmaktadır.
Sigorta şirketlerinin kaza sonrası pert tazminatını düşük tutma eğiliminde oldukları bilinmektedir. Örneğin, piyasadaki rayiç değeri 1.000.000 TL olan bir araç için sigorta şirketi 800.000 TL ödeme yapmaktadır. Aradaki 200.000 TL'lik fark Araç Rayiç Bedel Tazminatı kapsamında talep edilebilmektedir.
Pert farkı tazminatının alınması için bazı adımlar izlenmelidir:
- Kaza sonrası değer tespiti: Bilirkişi veya bağımsız bir ekspertiz tarafından aracın kaza sırasındaki değeri tespit edilmelidir.
- Sigorta şirketi ödemelerinin karşılaştırılması: Sigorta şirketi tarafından yapılan ödemeler ile belirlenen rayiç bedel karşılaştırılarak aradaki olası fark tespit edilmelidir.
- Durumun sigorta şirketine bildirilmesi: Rayiç bedel farkı oluşması durumunda sigorta şirketine itiraz dilekçesi sunulmalıdır.
Yargıtay kararlarına göre, hasar bedeli aracın değerinin %50’sini aştığında pert sayılabilmektedir. Ancak sigorta şirketleri genellikle bu oranı %70 olarak uygulamaktadır. Sigorta şirketleriyle anlaşmazlık halinde, Sigorta Tahkim Komisyonu’na başvurulmalıdır. Süreç ortalama altı ila yedi ay içinde sonuçlandırılabilmektedir.
Araç Pert Farkı Tazminatı Konusunda Uzman Yardımı Almak Neden Önemlidir?
Trafik kazaları sonucu oluşan pert durumlarında hakların tam olarak korunabilmesi için uzman desteği hayati önem taşımaktadır. Ülkemizde, kazalardan zarar görenlerin tazminat hakları ve çeşitleri bakımından yeterli bilgiye sahip olmadıkları görülmektedir. Bu bilgi eksikliği, kaza mağdurlarının hak ettikleri tazminatın altında teklifleri kabul etmelerine neden olmaktadır. Bu sebeple, telafisi mümkün olmayan zararlara uğramalarına neden olmaktadır.
Pert Farkı Tazminatı taleplerinde, sigorta şirketleri genellikle kendi kârlılıklarını artırmaktadır. Bu nedenle aracın gerçek değerinin altında teklifler sunmaktadır. Bu durum karşısında araç sahiplerinin hakları korunmalıdır. Sigorta şirketleri tarafından önerilen düşük miktardaki tazminat teklifleri, uzman bir avukat desteği olmadan kabul edildiğinde, araç sahipleri için önemli maddi kayıplara yol açmaktadır.
Uzman avukat desteğinin sağladığı faydalar şu şekilde sıralanabilir:
- Aracın ekspertiz sürecinin titizlikle takip edilmesi ve gerçek değer kaybının doğru belirlenmesi
- Sigorta şirketiyle yapılan görüşmelerde profesyonel temsil ve tazminat talebinin etkin savunulması
- Gerektiğinde dava açılması ve tüm hukuki süreçlerin titizlikle yürütülmesi
Araç Rayiç Bedel Tazminatı konusunda uzman ve tecrübeli bir avukatın desteği önemlidir. Uzman avukatlar sayesinde hak edilen tazminat çeşit ve miktarları doğru tespit edilebilmektedir. Bununla birlikte, avukat zarar göreni doğru ve hukuki olarak bilgilendirerek alınması gereken en yüksek maddi ve manevi tazminatı almasını sağlayabilmektedir.
Sık Sorulan Sorular
Sigorta Tahkim Komisyonu'na gidilmediği durumlarda, kazada kusurlu olan aracın sürücüsüne, araç sahibine veya karşı tarafın sigorta şirketine karşı açılabilmektedir. Davacı, dilerse birden fazla kişiyi de davalı olarak gösterebilmektedir. Bu dava, konu olarak bir alacak davası niteliğinde olup, görevli mahkeme Asliye Ticaret Mahkemesi'dir.
Bir araç için pert kaydı oluşturulduğunda, kasko şirketi bir ödeme yapmak durumundadır. Bundan dolayı, araç sahibinin buna ek olarak araç değer kaybı tazminatı talep etmesi mümkün değildir. Çünkü pert işlemi, aracın artık tamir edilemez durumda olduğunu veya tamirinin ekonomik olmadığını göstermektedir. Dolayısıyla, pert kararı verilen araçlar için değer kaybı tazminatı talep edilemez.
Araç pert farkı tazminatı öncelikle sigorta şirketinden talep edilmelidir. Sözlü şekilde yapılan taleplerin sonuç vermemesi durumunda, dava yoluyla tahsil edilmesi gerekmektedir. Bununla birlikte, aracın sigortasının olmaması halinde kusurlu araç sahibinden veya araç malikinden de bu tazminat alınabilir. Ayrıca, karşı tarafın kasko sigortası varsa, buna da başvurulabilir. Önemli bir nokta, kişinin kendi aracının kaskosuna başvurarak da pert bedelini talep edebilmesidir.
Pert total tazminatı, aracın hasarının ekonomik olarak tamir edilemeyeceği durumlarda sigorta şirketi tarafından aracın rayiç bedeli kadar yapılan ödemeyi ifade etmektedir. Sigorta hukukunda "pert-total", Türkçede tam zayi-tam hasar olarak adlandırılan bu kavram, aslında yargıda "aracın onarımının ekonomik olmaması" anlamına gelmektedir. Bu durumda sigorta şirketleri, aracın sovtajı (hurdası) kendilerinde kalacaksa rayiç bedelinden sovtaj değeri düşülerek, sovtaj araç sahibinde kalacaksa doğrudan rayiç bedeli ödemekle yükümlüdür.
Bakiye pert bedeli, aracın gerçek piyasa değeri ile sigorta şirketi tarafından ödenen değer arasındaki farkı ifade eder. Bu hesaplama genellikle şu formülle yapılır: Aracın piyasa değeri – Sigortanın ödediği bedel = Bakiye pert bedeli. Araç Rayiç Bedel Tazminatı olarak da bilinen bu bedel, sigorta şirketinden talep edilebilmektedir.
